Medycyna pracy. Jakie badania należy wykonać?

Medycyna pracy to dział medycyny specjalizujący się w szeroko rozumianej ochronie zdrowia pracowników. Lekarz medycyny pracy zajmuje się badaniem i monitorowaniem zdrowia wszystkich pracowników zatrudnionych na terytorium RP, jednocześnie zwracając szczególną uwagę na wykrywanie wszelkich zagrożeń zdrowotnych, jakie mogą stwarzać konkretne miejsca i stanowiska pracy.

Na tak definiowaną medycynę pracy składa się diagnostyka, leczenie oraz profilaktyka chorób zawodowych. W poradniach medycyny pracy przeprowadza się badania wstępne pracowników, badania okresowe oraz badania kontrolne. Tym ostatnim poddawani są m.in. pracownicy wracający do pracy o trwającym dłużej niż 30 dni zwolnieniu lekarskim.

Jakie badania należy wykonać w ramach profilaktyki zdrowotnej pracowników?

Lekarz medycyny pracy może być lekarzem ogólnym lub specjalistą. Warto bowiem pamiętać o tym, że poradnie medycyny pracy zrzeszają lekarzy różnych specjalności – psychologów, okulistów, laryngologów, kardiologów i innych. Zakres badań, jakim poddawani są kandydaci do pracy oraz pracownicy w ramach badań okresowych i badań kontrolnych jest uzależniony przede wszystkim od specyfiki wykonywanej pracy oraz warunków panujących w miejscu pracy. W ramach badań ogólnych lekarz:

• przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem,
• przeprowadza pomiar ciśnienia krwi,
• przeprowadza podstawowe badania osłuchowe,
• zleca badania krwi i moczu.

Dodatkowo lekarz ogólny może skierować pacjenta do różnego rodzaju specjalistów w celu przeprowadzenia odpowiednich badań.

Skąd lekarz medycyny pracy wie, jakie badania specjalistyczne należy zlecić w danym przypadku?

Przebieg badania w ramach badań wstępnych, okresowych oraz kontrolnych w znacznej mierze zależy od prawidłowego wypełnienia przez przyszłego pracodawcę/obecnego pracodawcę skierowania na badania. W ramach skierowani na badania do przychodni medycyny pracy pracodawca musi określić rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy oraz określić warunki panujące w miejscu jej wykonywania. Pracodawca jest w tym zakresie zobowiązany od podania szczegółowych informacji dotyczących czynników niebezpiecznych, czynników szkodliwych dla zdrowia oraz czynników uciążliwych, a także innych czynników wynikających ze sposobu wykonywania pracy/prac wskazanych w skierowaniu.

W oparciu o dane przedłożone przez pracodawcę w skierowaniu lekarz medycyny pracy podejmuje decyzje dotyczące badań specjalistycznych, jakim należy poddać pracownika przed rozpoczęciem przez niego wykonywania pracy. Badania te mają na celu określenie bieżącego stanu zdrowia pracownika i dopuszczenie go do wykonywania pracy w określonych warunkach. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na odpowiedzialność, jaka spoczywa na pracodawcach. Lekarz ufa, iż wskazane w skierowaniu na badania warunki pracy zostały opisane w sposób zgodny ze stanem faktycznymi i na tej podstawie wydaje orzeczenie zdolności/niezdolności do pracy dla pracownika. Jeśli wypisując skierowanie do lekarza medycyny pracy pracodawca zatai informacje o czynnikach szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia może on narazić nie tylko zdrowie, ale i życie potencjalnego pracownika.

Lekarz medycyny pracy może bowiem wystawić zarówno zaświadczenie stwierdzające zdolność do wykonywania pracy na danym stanowisku, jaki zaświadczenie zawierające przeciwskazania do wykonywania określonej pracy w danych warunkach.

Kiedy jesteśmy zobowiązani do skorzystania z usług medycyny pracy?

Częstotliwość wykonywania badań w ośrodku medycyny pracy określa Kodeks pracy. Badaniu podlegają pracownicy:

• przed rozpoczęciem nowej pracy, chyba że posiadają aktualne orzeczenie o zdolności do pracy w identycznych warunkach, jak warunki na miejscu pracy wskazanym w skierowaniu,
• po zmianie stanowiska pracy,
• po zmianie charakteru stanowiska pracy,
• przed zakończeniem ważności poprzedniego zaświadczenia o zdolności do pracy,
• po zwolnieniu lekarskim trwającym więcej niż 30 dni.